آقای مهدی پورقربان : استاد شهریار معجزه قرن 20 است

به گزارش پایگاه خبری سخن پرس :

نویسنده کتاب شهریارنامه ، آقای مهدی پورقربان ، دعوت مجموعه سخن پرس  را قبول کردند و در پسین روزهای روزبزرگداشت استاد شهریار به این پایگاه خبری آمدند.

محمدحسین غلامی سرای ، عرفان جوادزادگان/ سخن پرس

آقای پورقربان مختصری از شرح حال خود را برای مخاطبین سخن پرس بگویید

بنده مهدی پور قربان هستم متولد سال 1361 دوران ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را در مدرسه شهید حسین توانا ، شیخ شمس و دبیرستان ولایت و همچنین سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی را در مدرسه فردوسی تمام کرده ام ، بعدا به دلایلی خدمت سربازی را انتخاب کردم بعد از خدمت سربازی تقریبا سال 1383 به خاطر علاقه ی شدیدی که به شعر و داستان و به صورت کلی ادبیّات ایران چه معاصر و چه کلاسیک داشتم رشته ی زبان و ادبیّات  را انتخاب کردم از همان سال 1383 وقتی که وارد دانشگاه شدم به وسیله راهنمایی هایی که استادان گرانقدر انجام دادند علی الخصوص جناب آقای دکترقره بگلو و آقای دکتر ابراهیم پور درگاهی و سایر استادان زحمت های زیادی کشیدند و ازطرفی پشتوانه ای که از مطالعات آزاد خودمون درگذشته داشتم ادبیات رو به صورت اختصاصی شروع کردم، روز به روز این شوق و علاقه من نسبت به ادبیات عرفانی و کلیه ی شاعر هایی که داشتیم از کلاسیک گرفته تا معاصر بیشتر شد بنده از دوران کودکی به خواست خداو  علاقه ای که به حیدر بابا داشتم ذهنیتی کلی از شعر استاد شهریارداشتم ، یک روز دکترپوردرگاهی شعر هذیان دل استاد شهریار را خواند و حفظ کردن این اثر جاودان استاد شهریاررا به عنوان تکلیفی بر گردن شاگردش گذاشت و گفت این را باید سه روزه حفظ کنید یک شعر که 75 بند است و هر بندش 7 مصرع دارد من آن را در عرض یک روز حفظ کردم بعد روز به روز ، روز به روز علاقه ی من به استاد شهریار بیشتر شد
این یک بیوگرافی درسی بود و مدرکی که الان در دستمه کارشناسی ارشد است و حتی رساله ی کارشناسی ارشدم در مورد شرح اعلام و اشخاص غزلیّات استاد شهریار است ،  نمره ی کامل را گرفته است.

فهرستی از آثار و فعالیت های ادبی خودتان را از کلاس ها گرفته تا هر کاری که کرده اید متناسب با ضابطه خودتان بگویید

بنده از سال93 به بعد تصمیم گرفته ام   کارهایی که در مورد ادبیات انجام داده ام را کم کم به طبع برسانم اولی که همان کتاب شهریارنامه است که اگر خداوند بخواهد مراحل اولیه چاپش را می گذراند.انتشارات نگاه صاحب این اثر خواهد بود، بعد چند مقاله دیگر هم که قرار است در مجلاتISI  چاپ شود در همان مراحل اولیه است تدوین  غزلیات فارسی و ترکی که کار شده در مراحل تایپ هستند .تقریبا هفت سال پیش دکتر عباسعلی رضایی از استادان بزرگ دانشگاه تبریز که استاد زبان بودند ایشان یک روز به خاطر علاقه ای که من به حافظ داشتم از من دعوت کرد تا در موسسه هم اندیشان کلاس بگذارم تا درس حافظ را شروع کنم علاقمندانی بودندکه حاظر میشدند، خوب کم کم شهرداری منطقه چهار از ما دعوت کرد تا در فرهنگ سرای خاقانی یک سری کلاس هایی در رابطه با ادبیّات را دایر کنیم، در اوایل با حافظ شروع کردیم سیزده جلسه با بنده قرارداد بستند و بعد از آن به خاطر علاقه ای که بین دوستداران بود و به خاطر عشقی که در بنده بود ادامه دادم که کلاس حافظ پنج سال طول کشید در کنار حافظ ما آثاری مانند لیلی و مجنون نظامی شروع کردیم و به پایان رساندیم یک تعداد جلسات در مورد استاد شهریار شروع کردیم که اساتید بزرگواری می آمدند آنجا و می نشستند دکتر حمیدی باقری، دکتر عزیز پور و همچنین آقای جهانی و گاهی اوقات استاد پوردرگاهی منت می گذاشتند و می آمدند قوتی بودند برای دل من و در این کلاس ها می نشستند بنا به دلایلی حالا شخصی یا غیر شخصی کلاس های شهریار را تعطیل کردیم ،کلاس نظامی با پایان یافتن لیلی و مجنون به حالت تعویق در آمد اما کلاسهای حافظ را تا دو ماه پیش برگزار می کردیم به خاطر مشکلات زیادی که داشتم کلاس حافظ در عرض دو ماه تعطیل شده بعد ان شاالله با لطف و عنایت پروردگار و برنامه ریزی هایی که در شهرداری منطقه چهار انجام می شود  دوباره شروع خواهم کرد

شما در صحبت هایتان به کتابتان اشاره کردید اگر بشود خودتان این کتاب را که نوشته اید شاهکار خودتان می دانید کامل معرفی بفرمایید

کلمه ی شاهکار یک کم بزرگ هست هنوز از آینده خبری نیست اما به خاطر آن آمار هایی که من از کتاب بیرون می دهم فکر می کنم ارزش زیادی برای بنده داشته باشد

من سه سال پیش با کتاب هایی درگیر بودم، کتاب “میناگر عشق” نوشته ی آقای “کریم زمانی” شرح موضوع مثنوی مولانا هست کتاب” آب طربناک” شرح موضوعی غزلیات حافظ هست و یک کتابی به نام” حافظ نامه” از استاد بزرگوار جناب “بهاة الدین خرم شاهی” بود من وقتی این کتاب ها را می خواندم همیشه حسرت این رو می کشیدم که برای شهریار شعر ایران زمینم مجموعه ای از این چند کتاب رو داشته باشم واقعا من وقتی اشعار استادشهریار رو می خواندم از آن رگه هایی از حافظ، سعدی، صائب و دیگر شعرا می توان پیدا می کردم وبه این دلایل  شروع کردم به خواندن غزلیّات که درکل با 562 غزل مواجه شدم بعد آنها را با نسخه های دیگری که انتشارات خیام انتشارات سعادت انتشارات زوار چاپ کرده بودند مطابقت دادم و بعد شروع به فیش برداری کردم خوب شاید جالب باشد فیش هایی که در آخر بدست آمد چهارده هزار و چهار صد و هفتاد و سه فیش بودند

موضوع فیش ها چه بود؟

عنوانی که گذاشتیم برای شهریار نامه  در مقابل همان حافظ نامه، از طرفی اگر ما یک نام علمی برای این کتاب انتخاب کنیم در راستای شرح موضوعی واژگان اساسی و کلیدی  در غزلیات استاد شهریار است من به دنبال آن واژگانی بودم که استاد شهریار خواسته با آن ها به موضوعی بپردازد بعد از این که فیش ها را یک جا جمع کردم خواستم که جدا کنم شرح موضوی یک اثر کاریست با بسامد بالا، بعضی ها می گویند که از نظر فیزیکی یه کار بزرگیست اما نه از نظر فکری کار بزرگی نیست برای مثال وقتی می خواستم در مورد کریم بودن خداوند مطلبی بنویسم موقعی که تک تک بیت ها رامی خوندم باید در مورد کریم بودن خدا هر بیت مورد دار را یادداشت میکردم بعد آنها را جدا می کردم در نهایت به ترتیب غزلیاتی که آمده بودند قرار می دادم و برای توضیحات مورد موردنیاز از کتابهای دیگر استفاده میکردم. در کل با دویست و بیست موضوع مواجه شدم

اگر بشود یک یا دو تا از آن موضوع ها را بگویید

بعضی از موضوع ها بودند که در عرض یکی دو صفحه تمام میشدند اما بعضی از موضوع ها بودند که برای خودشان موضوعات فرعی دیگری داشتند بر اساس حروف الفبا نوشته شده، یک قسمتش هست در مورد اعلام و اشخاص من یک سنت شکنی کردم معمولا فهرست اعلام و اشخاص در آخر کتاب هست ولی من با صد و هفتاد نام روبه رو شدم حداقل موضوعی که در این نام هاوجود داشت موضوع یاد کردن بود ، مثلا استاد شهریار می خواست یادی بکند از آقای قدیری از معلمی که در مدرسه فیوضات براشون درس داده بود، موضوع دیگر موسیقی بودکه برای روایی این بخش استفاده کردم از کتاب حافظ و موسیقی برای اولین بار من سکوت در موسیقی رو توضیح دادم بعد  در مورد پزشکی ،نام پرندگان و…

با همه ی پیچ و تاب هایی که در این کتاب هست حالا روند این کتاب در کدام مرحله است؟

ما دوست داشتیم که این کتاب در شهر خودمان چاپ شود باراهنمایی هایی که از بزرگانمان گرفتم بعد توسط آقای سعید جلیلی رئیس انتشارات ستوده هماهنگی هایی انجام شد با آقای رئیس دانا مدیر انتشارات نگاه و تازگی ها جلسه ای با ایشان برگزارشده بود و کتاب را به ایشان عرضه کردم.

هدف بنده از اول این بود که بتوانم یک کاری انجام دهم یک مجموعه ای را تشکیل دهم تا وقتی اهل ادب می روند به دنبال اشعار  استادشهریار اطلاعات کافی در مورد ایشان داشته باشند و خواستم گوشه ای از بزرگی استاد شهریار را هویدا سازم.

برای اینکه تنوعی برای خوانندگانمان داشته باشد شما خودتان شاعر هستید اگر شما بتوانید برای ما و عزیزانمان شعری رو که دوست دارید بخوانید

اگر اجازه بدهید چون این برنامه مربوط به استاد شهریار است شعری از هذیان دل استاد بخوانم قبل از اینکه شروع کنم لازم به توضیح می دانم خیلی ها به استادشهریارمی گفتند که حیدر بابا رو به فارسی ترجمه کنید و استادمی گفتند که اگر میخواهید فارسی حیدر بابا را بشنوید بروید هذیان دل را بخوانید چون بعضی از بیت ها درعین حیدر بابا است اما استاد شهریار به خاطر روح پریشانی که داشتند زندگی خودشان را مانند یک فیلم در نظر گرفتند بعد این فیلم را تکه تکه کردند و در یک گونی ریختند و بر حسب اتفاق یکی شو برمیدارد و نگاه میکند یه گوشه ای از زندگی خودش رو می بیند در همان بند اولش هم توضیح میدهد هذیان دل استاد شهریار:

دارم  سری از  گذشت ایام                               طوفانی  و  مالخولیائی

طومار خیال و خاطراتم                                    لولنده به کارخود نمایی

چون پرتو فیلمهای در هم                                در پرده ی تار سینمایی

بگشود دلم زبان هذیان

مرغان خیال وحشی من                                تنها که شدم برون بریزند

در  باغچه ی  شکفته ی  شعر                           با شوق و شعف بجست و خیزند

تا می شنوند صوتی از دور                              برگشته چوباد می گریزند

در خلوت حجره ی دماغم

این همره ناشناس من کیست                           کو شیفته داردم نهانی

گوشم بنوای عشق  بنواخت                            چشمم به جمال جاودانی

مهتاب  شبی که غره بودند                               دریا و افق به بیکرانی

پیشانی باز خود نشان داد

من با  نوسان گاهواره                                    پیچیده به لابه لای قنداق

وز پنجره چشم  نیمه بازم                                 مجذ وب  تجلیات آفاق

گهواره مرا به بال لالای                               بر سینه فشرده گرم و مشتاق

می برد به سیر باغ مینو

نظر شما درمورد سریال شهریار چیست؟

دربسیاری ازموارد من با آن موافق بودم ولی گاهی مواقع افراط هایی دیده می شد صداوسیما وکمال تبریزی تلاش داشتند که شهریار را به خوبی معرفی کنند ولی بهتر بود که دراین کار عجله نمی کردند،تحقیقات بسیار زیادی انجام می داند از شخصیت های اثر گذار متآسفانه جلوه ی خوبی دیده نشد در سریال شاعران دیگر را طوری جلوه می دادند که استاد شهریار بالاتر ازهمه جلوه کند ولی درحالی که اینگونه نبود واستاد شهریار به همه آن ها احترام می گذاشت
من استاد شهریار را ازنزدیک ندیدیم ولی با دیوان استاد شهریار آشنا هستم من دیوان استاد شهریار را 27بار ازاول خوندم برای نوشتن این کتاب از180منبع ناب استفاده کردم

درطول این همه تحقیق کدام بیت شهریار را خیلی عالی یافتید؟

بنده را الان وارد یک باغی کردید که نمی توانم بگویم که این گل از استاد شهریار زیباست و گل دیگر زیبا نیست ما یک ضرب المثلی داریم درترکی که فارسیش این میشه هرگلی بوی مخصوص خودش را دارد درسته بعضی از غزلیاتی که استاد نوشته ضعیف است ولی درکل غزلیات استاد شهریار شاهکار است مثلا یک غزلی دارند به نام حراج عشق که در اون عشق زمینی وعشق آسمانی رومقایسه می کنند.

اسم کتاب شما دراول چی بود وچرا بعدا عوض کردید؟

استاد شهریار خود را نابغه روزگار معرفی کرد وواقعا هم نابغه روزگار بود استاد باعشق زاده شد با عشق زندگی کرد وباعشق هم فوت کرد درکنار عشق استاد شهریار مادرزاد شاعربود درتوضیحاتی که درمقدمه دیوانش نوشته میگه شاعر باید مادرزاد شاعر باشد استاد شهریار با شعر زاده شد با شعروعشق زندگی کرد هروقت که سخنان مردم را می شنید با عشق شعر می شنید وبا شعر با آنها حرف می زد بر این اساس در آغاز اسم نابغه را انتخاب کردم که به مزاج بعضی ها ناخوشایند بود نام شهریار شعر ایران زمین را انتخاب کردیم ودر نهایت شهریارنامه.

بعضی ها می گویند که استاد شهریار سواد ادبی ندارد که این موضوع به راحتی می توان با مدرک پزشکی ایشان حل کرد ولی بعضی های که می گویند شهریار ادیب نبود بهتر است دو سه روز شعرهای استاد شهریار را بخوانند

شما تصمیم دارید در آینده تا چه مرحله ای درمورد استاد شهریار پیش بروید؟

من دو ، سه کار دیگر دارم که به حول وقوه الهی آن هارا به اتمام خواهم رساند فرهنگ ضرب المثل ها کنایات واصطلاحات خاصی که استاد شهریار به کار برده است را یکجا جمع کرده ام ،فهرستی  ازآیات واحادیثی که استاد شهریار از آنها استفاده کرده است را کار کرده ام وبعد از آن هم شهریار نامه که یواش یواش وبه ترتیب، این ها را برای علاقه مندان عرضه خواهم کرد وبعد تمامی وزن های عروضی که استاد شهریار از آنها استفاده کرده است را نوشته ام از طرفی تدوین دیوان استاد شهریار را شروع کرده ام

می توانید درمورد استاد شهریار یک جمله  بفرمایید؟

بعضی از دوستان می گویند که چرا روز شعر وادب فارسی را به نام استاد شهریار گذاشته اند ما مولوی وسعدی داریم استاد شهریار باید انتخاب می شد تخلصش برای این کار کافیست تخلص شهریار برای استاد کم تخلصی کم درجه ای نیست حافظ،سعدی ،رودکی، جامی و…شاعران پایینی نیستند وما شهریار را درکنار آنها قرار می دهیم وجمله ای است که استاد پور درگاهی گفته اند که استاد شهریار معجزه قرن 20 است.